Batılı ülkeler tarafından modern tarihin en kapsamlı yaptırımlarının uygulandığı Rusya, bankacılık sektöründen sanayiye çok sayıda alanda yaşanan sıkıntılarla mücadele ediyor.
Yaptırımların etkilediği sektörlerin arasında otomobil ve kamyon üretimi ile satışı da yer alırken, Rusya Merkez Bankası’nın uyguladığı sıkı para politikasının yanı sıra Çinli üreticilerin Rus pazarını hızla doldurması bu alanda “kusursuz fırtına” yarattı.
Ukrayna savaşı öncesinde Toyota, BMW, Skoda ve Audi gibi otomobiller ülkede satılan en popüler markalar olurken, bunlar yerlerini Çinli Chery, Geely ve Voyah gibi markalara bıraktı. Böylece yüksek faizin de etkisiyle söz konusu araçların ithalatında ve satışında gerileme dönemine girilmiş oldu.
AA muhabirinin, Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Rusya merkezli Avtostat verilerinden derlediği bilgilere göre, ülkede yeni otomobil satış sayısı, yılın ilk 7 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26 azalarak, 742 bine geriledi.
Ülkede otomobil ithalatı da yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 63 azalarak 149 bin 300’e düştü. Söz konusu dönemde, Rusya’nın otomobil ithalatında Çin yüzde 77’lik payla lider konumda bulunurken, Kırgızistan yüzde 8 payla ikinci, Belarus yüzde 4,7 payla üçüncü sırada yer aldı.
Batılı otomobil devleri ülkeden çekildi
Rusya’da Şubat 2022’ye kadar pazar liderleri konumunda bulunan Batılı otomobil şirketleri, Ukrayna’daki savaşın başlamasıyla ardı ardına ülkeden çekildiklerini açıkladı.
Fransız Renault, Rusya pazarından çekildiğini duyuran ilk şirketlerden birisi olurken, otomobil üreticisi Avtovaz’daki payıyla Moskova’daki fabrikasını “1 ruble” karşılığında devlete devretti. Fabrikada artık Rusya’nın “nostaljik” otomobil markası Moskviç üretiliyor.
Renault’un ardından Rusya’dan ayrıldığını duyuran Japon şirketi Nissan da St. Petersburg’ta bir fabrika ile Moskova’da satış ve pazarlama merkezi dahil olmak üzere tüm varlıklarını devlete devretti. St. Petersburg’taki fabrikada artık Lada’ya ait otomobil modelleri üretiliyor.
Alman şirketleri Mercedes ve Volkswagen de Rusya’dan ayrılan şirketler arasında yer alıyor. Şirketlerin Rusya’da geride bıraktıkları fabrikalarında Çinli şirketlerle ortak üretim yapılmasına yönelik müzakerelerin sürdüğü bildiriliyor.
Japon otomobil şirketi Toyota ise pazardan çekilmek yerine Rusya’daki fabrikasını kapatma kararı aldı. Rus Kommersant gazetesinde konuya ilişkin yer alan haberde, Toyota’nın Rusya pazarından çekilmediği ancak üretim için gerekli parçaları temin etmekte zorluk yaşadığı için fabrikayı kapatma kararı aldığı belirtilmişti.
Öte yandan, paralel ithalat yöntemiyle bazı popüler Batı merkezli markaların otomobilleri ülkede hala aracı şirketler aracılığıyla satılıyor.
Çinli markalar pazarda hakimiyet kurdu
Rus otomobil pazarında Batılı şirketlerin çekilmesiyle yaşanan boşluğu ise Çinli firmalar hızla doldurdu.
Avtostat verilerine göre, ülkede haziran ayında en çok satılan otomobil markası Lada olurken, ikinci sırada Çinli Haval yer aldı. Chery, Haval’ın ardından üçüncü sıraya yerleşirken, Changan, Geely, Jetour ve GAC markaları da Rusya’da en çok satılan Çinli markalarda başı çekti.
Öte yandan yaptırımların ardından hızla artan ithalat ve yüksek politika faiziyle talebin de düşmesiyle ülkedeki Çinli şirketlerin otomobillerinde arz fazlası dönemine girildi.
Gazprombank tarafından yayımlanan rapora göre, otomobil sektörüne yönelik yaptırımların da azalmasıyla bu yılın ilk 6 ayında ülkede çapında yaklaşık 360 Çinli otomobil satış merkezi kapanmak zorunda kaldı. Rusya’nın önde gelen ekonomi gazetesi Kommersant’ın yaptığı başka bir araştırmada da bu yıl Çinli 10 otomobil markasının Rus pazarını terk edebileceği değerlendirmesine yer verildi.
Analistler, Rus hükümetinin yerli otomobil üretimini arttırmak için Çin’den otomobil ithalatını vergi yoluyla zorlaştırmaya yönelik girişimlerde bulunmasının da ülkedeki otomobil pazarının geleceğine ilişkin belirsizlikleri arttırdığı değerlendirmesinde bulunuyor.
Yerli üreticiler zorda
Rusya’nın en büyük otomobil ve kamyon üreticileri Avtovaz ile Kamaz, kötüleşen piyasa koşulları nedeniyle bazı fabrikalarında çalışma günü sayısını azaltacağını bildirdi.
Kamaz, pazar büyümesine ilişkin kötümserliğin hakim olduğu ve ithal edilen yedek parçaların piyasada doygunluk yarattığı açıklamasında bulunurken, Avtovaz ise Rusya’ya önemli sayıda otomobil ithal edildiğini ve ithal markaların fiyat dampingi politikası izlediğine işaret etti.
Rus hükümeti, sektörde yaşanan gelişmelerin ardından, Çin yapımı Dongfeng, Foton, Faw ve Sitrak marka kamyonların satışını yasakladı.
Öte yandan Çin üretimi otomobillere yönelik ise yerli arzın yetersiz kalması nedeniyle henüz adım atılması planlanmıyor.
